و دیگر هیچ (52)

سهم من از زندگی

گنجشک زخمی میان اتوبان

فقط می تواند دیرتر بمیرد

مرگ مدام از دو سمتم عبور می کند

و من نگاه می کنم به آسمان

پرنده ها چه لذتی می برند

چشمم می افتد به بال هایم

و خونی که هنوز هم ...

با گارد ریل ها از عشق می گویم

از آسمان

و روزهایی که شک دارم واقعی بودند

آن ها فقط نگاهم می کنند

من عادت ندارم به آهن

به خون

و مرگ مدام از دو سمتم عبور می کند

یک. دلیل فراوانی بدبختی این است که فقط عده ی بسیار اندکی از انسان ها عاشق هستند. همه می خواهند عاشق باشند. همه می خواهند معشوق باشند. اما هیچ کس هنر عشق ورزیدن را نمی آموزد. تو فقط با نیرویی نهان به دنیا می آیی اما این نیروی نهان باید آشکار شود. باید واقعیت پیدا کند. و نخستین شرط آن هشیار تر شدن است. مردم نا آگاه اند از این رو خواهان عشق اند. مردم خواهان عشق اند اما از آنجا که ناآگاه اند، ‌هرکاری انجام می دهند در خلاف عشق است. آنان عشق را نابود می سازند و آن گاه بدبخت می شوند. سپس سرنوشت و خدا را مقصر می دانند. همه چیز را مقصر می دانند مگر خودشان را. انسان آگاه همیشه خودش را مقصر می داند، زیرا از این حقیقت آگاه است که آرزوها و اعمالش در نقطه ی مقابل یکدیگر قرار دارند و با یکدیگر در تضادند. شرط اساسی آگاه بودن است. هنر آگاهی است که به هنر عشق ورزیدن و شاد بودن تبدیل می شود. این همه ی دین است. (اوشو)

دو. گروه کامکارها - گفتمش بیا

با خودت کنار بیا

   دوست ندارم بگویم فیلم خوبی ست. می خواهم بگویم، فیلم لعنتی ای ست. لعنتی یعنی چه؟ یعنی تو را با خود همراه می کند و کاری می کند که تو ضعف هایش را نبینی. و اگر هم دیدی، دوستش داشته باشی. عاشقت می کند. دست می کند توی وجودت و نقطه هایی را که تا به حال لمس نشده اند، لمس می کند. تو را به وجد می آورد. توی نوعی را. من را آورد. چون فیلم نزدیکی بود. من در هوای این فیلم نفس ها کشیده بودم؛ بی آن که دانسته باشمش.. وقتی به وجد می آیم، خنده ام می گیرد و فحش رقیقی می دهم. و چند بار در این فیلم به وجد آمدم.

   چیزی که همیشه در عاشقانه ها برایم مهم است، این ست که سطحی نباشد. مکث کند و بعد بگوید. اولین جمله ای که به ذهنش می آید را نگوید. صبر کند. و اگر جمله ی بهتر و نوتری به ذهنش نیامد، سکوت کند. آدم ها و فیلم های این مدلی را دوست تر دارم و همیشه دوست داشته ام این طور باشم. این فیلم هم در همان شروع می گوید که با یک داستان سانتی مانتال مواجه نیستیم. این فیلم، عاشقانه ای ست که تو را به فکر کردن هم وا می دارد. تو را به لایه ی بعدی می برد. و از این حیث، فیلم دوست داشتنی و قابل احترامی ست.

   فیلم، به "درد"، اصالت می دهد. و آن را می پذیرد. مثل زندگی. مثل مرگ. همه چیز سر جای خودش قرار گرفته و به اندازه ی سهمش، به آن توجه می شود. همان طور در مورد زندگی حرف می زنند، که درباره ی مرگ. از زندگی و با هم بودن، لذت می برند و درباره ی بعد از مرگشان با هم حرف می زنند؛ بی آن که ناراحت شوند و یا آن را دور بدانند. آگوستوس با مرگ بازی می کند و آن را استعاره از سیگاری گرفته، که روی لب هایش می گذارد (تا همیشه نزدیکش باشد) اما هیچ وقت آن را روشن نمی کند (اجازه ی قدرت نمایی و کم کردن عمرش را به او نمی دهد.) آن ها شکوه درد و رنج و مرگ را تجربه و احساس کرده اند و در اوج آن، به شوخ طبعی و دیوانگی و عشقی مطبوع رسیده اند.

   این فیلم، اوج های زیادی دارد. و با خیلی از سکانس ها و دیالوگ هایش می شود به زندگی نزدیک تر شد. مثلا آن جایی که آگوستوس از آرزویش برای فراموش نشدن در ذهن مردمان آینده می گوید و هیزل در جوابش می گوید که روزی جهان تمام خواهد شد و دیگر کسی نیست که بخواهد کسی را به خاطر آورد؛ پس بهتر است زندگی کرد و لذت برد و در ذهن عده ی کمتری ماند اما با عمق بیشتر. یا آن جایی که هیزل و پدر و مادرش رو به روی دکترها نشسته اند و دکترها می گویند که رفتن هیزل به آمستردام، برایش خطرناک خواهد بود. و هیزل که به رفتن اصرار می کند و می خواهد از این فرصتی که ممکن ست دیگر نصیبش نشود، استفاده کند. (کاش همه سرطان داشتیم و این باعث می شد تا لحظه ها را بیشتر ببینیم و قدر بدانیم و زندگی کنیم.) جای دیگر فیلم، آگوستوس به هیزل می گوید: تو آنقدر مشغول خودت بودن هستی که اصلا نمی دانی چه آدم بی همتایی هستی. بالا رفتن هیزل از آن ساختمان بدون آسانسور، دقیقا همان کاری ست که او با زندگی اش می کند. می خواهد و انجامش می دهد. و پاداشش، بوسه ای ست که تشویق کردن هم دارد. یا آنجایی که هیزل می گوید یک دردم را نگه داشتم برای روز سخت مبادا. و این که باید آرزوها و دردها را نگه داشت برای روز مبادا و عجله نکرد. و آخر فیلم که آگوستوس می گوید در این دنیا نمی توانی انتخاب کنی که آسیب نبینی؛ اما این حق انتخاب را داری که به چه کسی اجازه بدهی به تو آسیب بزند.

   اما در این فیلم، چیزهایی وجود دارد که آدم را به ورطه ی "ای کاش" گویی می اندازد. مثلا موسسه ی برآورده کردن آرزوها. مثلا پدر و مادرهایی که فهمیده هستند و بینشی دوست داشتنی نسبت به انسان و رابطه دارند. مثلا آدم هایی که وقتی می خندند فقط می خندند و وقتی گریه می کنند فقط گریه می کنند. و تو خیالت راحت است و می توانی اعتماد کنی و نترسی و خودت باشی. اوج فیلم ؟ همان جایی که قبل از عشقبازی، آگوستوس به هیزل می گوید: پایم از زانو به پایین کوچک می شود. (آمادگی داشته باش که پایم مصنوعی ست) و هیزل با لبخند می گوید: با خودت کنار بیا گاس.

و دیگر هیچ (51)

به زیبایی‌ات عادت نمی‌کنم

شیشه ی سانتافه و وانت

به یک اندازه زیبا نشانم می دهند

آینه ی کوچک دستی

آینه ی قدی

دریا

چاله ی کوچک میان کوچه ...

زندگی می کنم

و دل خوش کرده ام به نورها و شیشه ها

به فیلم هایی که پرده ی چشم نوزادان پخش می کند

به چشم های معشوقه ام

که زیباتر نشانم می دهند

به جویبارهایی در بدنش

که عجیب تماشایی اند

حواسم به زندگی هست

و همیشه از خودم می پرسم

آیا ماهی ها می دانند

که در آب زندگی می کنند ؟

یک. خواندن شعر های شیرین و دلپذیر تو احساس گیاهی را به من می دهد که به سوی نور می روید و تاریکی های خود را از یاد می برم ..از شادی تو دلشادم .. زندگی در برابر تو تنها می تواند مهربان و نیک باشد چون تو در برابر زندگی بسیار مهربان و نیک بوده ای ..تو بسیار بیش تر از آن را که می توانم بگویم می شنوی. تو آگاهی را می شنوی. تو همراه با من به جایی می روی که واژه های من نمی توانند تو را ببرند. (جبران خلیل جبران - عاشقانه های یک پیامبر)

دو. ای که بوی باران (بی کلام)

بمیرید بمیرید و زین ابر برآیید / چو زین ابر برآیید همه بدر منیرید

بارور نه

ابرها را عاشق کنید

و بعد بنشینید به تماشای عشقبازی شان

دنیا را آب خواهد برد

یک. برادرم / با دیوانه ای که تو هستی / از کوه که بالا می روی / شال کمرت را ببند / می ترسم ناگهان احساس کنی که پرنده ای (غلامرضا بروسان)

دو. محمدرضا شجریان - به تیغم گر زنی

و دیگر هیچ (50)

باید به خودم برگردم

آب در مشت ها

نزدیکی لب هایم

ناگهان ریخت

چون سگی لیس می زنم زندگی ام را

زمین را

زبانم زخم

خونین

تلخ

دلخوش به نمناکی زمین

امید

آری امیدست که می کشد

باید به غار برگردم

و چون نیاکانم

هرگاه خون گرمی در سینه ام دوید

برای ماه آواز بخوانم

شعرها را به دیوار

گل ها را به آب بسپارم

باید رودخانه را مثل مادرم دوست داشته باشم

و همیشه از آن بنوشم

باید چیزی شبیه رودخانه

شبیه نیاکانم شوم

یک. یک شیوه ی هنری، هرچه اصیل تر و پرمایه تر باشد، توده ی کمتری را به خود جذب می کند.(هگل)

دو. فریبرز لاچینی - عادت

جهان، لانه ی او نیست پی لانه بگردید

   مرا به یاد روزهای عاشقی ام انداخت. حال و هوایش، حال و هوایی خریدنی بود. پشت سرم، پر از بغض است. تا بشود سرم را برنمی گردانم. اما این وقت ها، سرم ناخودآگاه برمی گردد. یاد روزهای عشق می افتم. روزهای جنون. راستی آیا واقعا عاشق بودم ؟ نمی دانم. نمی توانم با قاطعیت بگویم. اگر نبودم، پس چرا بعد از چند سال، هنوز هم اگر هوای عاشقانه ای به مشامم برسد، گلویم می سوزد؛ چشم هایم داغ می شوند ؟ سهم مهدیار از عشق، همان بود ؟ آقای خدا ؟ سلام.

   اهل غر زدن نیستم. ادامه می دهم. اما می دانی ؟ این روزها که حرف عشق می شود، لبخند آرامی روی لب هایم می نشیند؛ سرم کمی پایین می آید و کم کم لبخند محو می شود. مثل قوها در خودم فرو می روم. دنبال چیزی می گردم. شاید پاسخ قانع کننده ای. اما از چه کسی ؟ آقای خدا ؟ خیر. دیدنی نیستند.

   احساس می کنم یک اشتباه استراتژیک در فرستادن من بر روی زمین به عنوان انسان رخ داده است. احتمالا یکی از فرشته ها، پرونده ی من را از قسمت پرندگان، اشتباهی به قسمت پستانداران منتقل کرده است.

   خدا ؟ دعا ؟ الا بذکر الله فلان ؟ حفظم این ها را عزیزجان. اما عادت به گول زدن خودم ندارم. با خودم تعارف ندارم. ببینم گوشه ی چیزی یا کسی باز است، یعنی باز است. توجیهش نمی کنم. هیچ کسی یا چیزی از پیش، حق اضافه ای ندارد؛ مگر آن که ثابت کند. خدا ؟ پیامبر ؟ قرآن ؟ عشق ؟ ... زندگی ام را باخته ام عزیزجان؛ برو از کسی بترس که گوشه ش باز نباشد.

و دیگر هیچ (49)